Trang chủ » Cẩm Nang Học Tập » Bài Văn Mẫu và Dàn Ý Phân Tích Tác Phẩm Chinh Phụ Ngâm

Bài Văn Mẫu và Dàn Ý Phân Tích Tác Phẩm Chinh Phụ Ngâm

Gia sư Đăng Minh hướng dẫn cách lập dàn ý và bài văn mẫu phân tích Chinh Phụ Ngâm của tác giả Đặng Trần Côn. Ngoài ra, gia sư Đăng Minh con hỗ trợ tư vấn tìm gia sư Văn chất lượng cao giúp các em học tốt môn Văn hơn.

I. Dàn ý bài viết phân tích “Chinh phụ ngâm”

1, Mở bài

– Giới thiệu khái quát về tác giả Đặng Trần Côn (những nét chính về tiểu sử, con người, cuộc đời, sự nghiệp sáng tác,…)

– Giới thiệu khái quát về tác phẩm “Chinh phụ ngâm” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, đề tài, chủ đề, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật,…)

– Giới thiệu khái quát về đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” (vị trí đoạn trích, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật,…)

Bài Văn Mẫu và Dàn Ý Phân Tích Tác Phẩm Chinh Phụ Ngâm

2, Thân bài

a, Nỗi cô đơn, lẻ loi, sầu muộn của người chinh phụ

* Bức tranh ngoại cảnh

– Không gian:

+ Hình ảnh của “hiên vằng” và “rèm thưa” như gợi lên trong lòng người đọc một không gian vắng vẻ, tẻ nhạt và buồn thương.

+ Hình ảnh ngọn đèn:

Ngọn đèn chính là người bạn duy nhất của người chinh phụ trong suốt những tháng ngày chồng ra trận.

Ngọn đèn vô trí ấy chẳng thể nào có thể thấu hiểu hết được nỗi lòng của người chinh phụ

Khi đối diện với ngọn đèn ấy, trong đêm tối mịt mù và vô tận, hơn bao giờ hết nỗi lòng người chinh phụ càng buồn thương hơn.

=> Hình ảnh ngọn đèn trong đêm tối dường như càng tô đậm thêm cái sự tối tăm của không gian.

– Âm thanh của tiếng trống và tiếng gà gáy đã tô đậm thêm sự tĩnh mịch, cô quạnh, yên lặng của không gian.

– Thời gian: nghệ thuật so sánh “khắc giờ đằng đẵng như niên” kết hợp cùng việc sử dụng các từ láy “đằng đẵng”, “dằng dặc” tác giả đã diễn tả nỗi buồn của người chinh phụ, vì buồn, vì cô đơn nên mỗi phút, mỗi giây trôi đi với nàng thật lâu

* Hành động và nỗi niềm của người chinh phụ

– Các động từ miêu tả hành động của người chinh phục như “dạo”, “gieo từng bước”, “ngồi”, “rủ thác đòi phen” người đọc có thể hình dung hình ảnh của người chinh phụ đi đi lại lại ở hiên nhà rồi lại vào phòng, kéo rèm lên rồi lại hạ rèm xuống, những hành động ấy cứ thế lặp đi lặp lại.

=> Nỗi lo lắng, đợi chờ chồng nhưng tất cả đều vô vọng, khiến nàng cảm thấy tù túng và bế tắc.

– Người chinh phụ đã cố gắng làm những công việc hằng ngày như đốt hương, soi gương, gảy đàn nhưng tất cả toàn những điều không vui, không may. Điều đó đã thêm một lần nữa tô đậm thêm tâm trạng cô đơn, khắc khoải của người chinh phụ.

b, Nỗi nhớ thương chồng triền miên, da diết của người chinh phụ.

“Gió đông” là gió mùa xuân ấm áp

“Non Yên” chính là nơi chồng người chinh phụ đang đánh giặc.

Hình ảnh “gió đông” và “non Yên” là những hình ảnh mang tính tượng trưng, ước lệ, từ đó gợi lên không gian rộng lớn, mênh mông và khoảng cách xa xôi, cách trở và chính điều đó càng tô đậm thêm nỗi nhớ chồng của người chinh phụ

Những từ láy “thăm thẳm” và “đau đáu” đã thể hiện rõ nét nỗi nhớ chồng của người vợ, đó là nỗi nhớ không bao giờ nguôi không bao giờ dứt và đang xé nát tâm can của người chinh phụ.

Hình ảnh sương, mưa phùn cùng âm thanh của tiếng côn trùng như làm cho nỗi nhớ của người chinh phụ nhân lên bội phần

3, Kết bài

Khái quát lại những giá trị đặc sắc nhất về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” và nêu cảm nghĩ của bản thân.

II. Bài viết phân tích “Chinh phụ ngâm”

1, Mở bài

Trong những năm thế kỉ XVIII, tình hình chính trị, xã hội nước ta rối ren, những cuộc chiến tranh liên miên kéo dài và vì vậy, triều đình, nhà nước cần nhiều binh lính để phục vụ cho những cuộc chiến tranh ấy. Nhưng những cuộc chia li, sự ra đi của những chàng lính tráng ấy luôn để lại trong lòng người ở lại đặc biệt là những người vợ bao nỗi niềm xót thương. Cảm thương cho tình cảnh của những người chinh phụ ấy, Đặng Trần Côn đã sáng tác nên tác phẩm “Chinh phụ ngâm”. Đặc biệt, qua đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” – trích từ câu 193 đến câu 216 sẽ giúp chúng ta cảm nhận rõ nét nỗi niềm của người chinh phụ sau khi chia tay chồng trở về.

2, Thân bài

Trước hết, mười sáu câu thơ mở đầu đoạn trích đã cho người đọc cảm nhận một cách chân thực và rõ nét nỗi cô đơn, lẻ loi, sầu muộn của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận.

Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước

Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen

Ngoài rèm thước chẳng mách tin

Trong rèm dường đã có đèn biết chăng

Đèn có biết dường bằng chẳng biết

Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi

Buồn rầu nói chẳng nên lời

Hoa đèn kia với bóng người khá thương.

Những câu thơ trên đã vẽ nên không gian sống của người chinh phụ sau khi tiễn chồng ra trận qua hàng loạt các hình ảnh “hiên vắng”, “rèm thưa” và hình ảnh ngọn đèn. Hình ảnh của “hiên vằng” và “rèm thưa” như gợi lên trong lòng người đọc một không gian vắng vẻ, tẻ nhạt và buồn thương. Nhưng có lẽ chỉ vậy thôi chưa đủ, hình ảnh ngọn đèn được tái hiện trong đoạn thơ còn có sức gợi nhiều hơn thế. Người đọc có thể dễ dàng nhận thấy, ngọn đèn chính là người bạn duy nhất của người chinh phụ trong suốt những tháng ngày chồng ra trận. Thế nhưng, ngọn đèn vô trí ấy chẳng thể nào có thể thấu hiểu hết được nỗi lòng của người chinh phụ “lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi” và những nỗi niềm của người chinh phụ chỉ riêng mình nàng biết, riêng mình nàng chịu đựng mà thôi. Để rồi khi đối diện với ngọn đèn ấy, trong đêm tối mịt mù và vô tận, hơn bao giờ hết nỗi lòng người chinh phụ càng buồn thương hơn. Hình ảnh ngọn đèn trong đêm tối dường như càng tô đậm thêm cái sự tối tăm của không gian. Đây chính là nghệ thuật lấy ánh sáng để nói về bóng tối thường thấy trong văn học trung đại. Như vậy, có thể thấy, tác giả đã vẽ nên một không gian đêm tối vắng vẻ, cô quạnh và ngập tràn bóng tối, nó càng làm cho nỗi lòng người chinh phụ trở nên buồn và cô đơn hơn bao giờ hết.

Không chỉ dừng lại tái hiện không gian sống, tác giả còn tái hiện lại cả thời gian qua hàng loạt các hình ảnh, từ ngữ giàu sức gợi và để lại ám ảnh sâu sắc trong lòng người đọc.

Gà eo óc gáy sương năm trống

Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên

Khắc giờ đằng đẵng như niên

Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.

Âm thanh của tiếng trống báo canh và tiếng gà chính là sự báo hiệu đêm đã về khuya nhưng đồng thời nó còn tô đậm thêm sự tĩnh mịch, cô quạnh, yên lặng của không gian. Thêm vào đó, với nghệ thuật so sánh “khắc giờ đằng đẵng như niên” kết hợp cùng việc sử dụng các từ láy “đằng đẵng”, “dằng dặc” tác giả đã diễn tả nỗi buồn của người chinh phụ, vì buồn, vì cô đơn nên mỗi phút, mỗi giây trôi đi với nàng thật lâu. Sự cảm nhận thời gian của người chinh phụ đã cho thấy tâm trạng của nàng – một nỗi sầu muộn, đợi chờ cô đơn, khắc khoải và thời gian trôi qua với nàng thật tẻ nhạt và vô nghĩa. Như vậy, có thể thấy, những yếu tố ngoại cảnh như không gian, thời gian, âm thanh đã được tác giả khắc họa thật chi tiết, cụ thể và rõ nét song thông qua đó tác giả đã thể hiện nỗi niềm tâm trạng của người chinh phụ.

Thêm vào đó, nỗi buồn, sự cô đơn của người chinh phụ còn được tác giả thể hiện trực tiếp thông qua việc miêu tả hành động của nàng. Thông qua các động từ miêu tả hành động của người chinh phục như “dạo”, “gieo từng bước”, “ngồi”, “rủ thác đòi phen” người đọc có thể hình dung hình ảnh của người chinh phụ đi đi lại lại ở hiên nhà rồi lại vào phòng, kéo rèm lên rồi lại hạ rèm xuống, những hành động ấy cứ thế lặp đi lặp lại. Để rồi, từ đó chúng ta có thể cảm nhận được nỗi lòng của người chinh phụ đó chính là nỗi lo lắng, đợi chờ chồng nhưng tất cả đều vô vọng, khiến nàng cảm thấy tù túng và bế tắc. Người chinh phụ đã cố gắng làm những công việc hằng ngày như đốt hương, soi gương, gảy đàn nhưng tất cả toàn những điều không vui, không may. Gượng đốt hương nhưng “hồn đà mê mải”, soi gương thì lại “lệ châu chan”, gảy đàn thì dây lại đứt. Tất cả những hành động ấy đã thêm một lần nữa tô đậm thêm tâm trạng cô đơn, khắc khoải của người chinh phụ.

Nêu mười sáu câu đầu đoạn trích tác giả đã làm bật nổi nỗi buồn, cô đơn trống trải của người chinh phụ thì trong phần còn lại của tác phẩm tác giả đã thể hiện nỗi nhớ thương chồng triền miên, da diết của người chinh phụ.

Lòng này gửi gió đông có tiện?

Nghìn vàng xin gửi đến non Yên

Non Yên dù chẳng tới miền

“Gió đông” là gió mùa xuân ấm áp còn “non Yên” chính là nơi chồng người chinh phụ đang đánh giặc. Dường như, nỗi nhớ của người chinh phụ không biết gửi, không biết giãi bày cùng ai nên đành gửi cho ngọn gió đông gửi hơi ấm của nỗi nhớ, của tình yêu thương đến với chồng. Có thể thấy, hình ảnh “gió đông” và “non Yên” là những hình ảnh mang tính tượng trưng, ước lệ, từ đó gợi lên không gian rộng lớn, mênh mông và khoảng cách xa xôi, cách trở và chính điều đó càng tô đậm thêm nỗi nhớ chồng của người chinh phụ. Cùng với đó, nỗi niềm của người chinh phụ còn được thể hiện trực tiếp qua những vần thơ giàu sức gợi.

Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.

Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu

Nỗi nhớ chàng đau đáu nào nguôi.

Những từ láy “thăm thẳm” và “đau đáu” đã thể hiện rõ nét nỗi nhớ chồng của người vợ, đó là nỗi nhớ không bao giờ nguôi không bao giờ dứt và đang xé nát tâm can của người chinh phụ. Cuối cùng, khép lại đoạn trích là hai câu thơ có sức khái quát và ám ảnh sâu sắc. Với hình ảnh sương, mưa phùn cùng âm thanh của tiếng côn trùng như làm cho nỗi nhớ của người chinh phụ nhân lên bội phần.

Cảnh buồn người thiết tha lòng

Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.

3, Kết bài

Tóm lại, đoạn trích với việc sử dụng hàng loạt hình ảnh thơ độc đáo cùng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đã diễn tả một cách tinh tế và rõ nét những cung bậc cảm xúc, nỗi niềm tâm sự của người chinh phụ. Đồng thời, qua đó thể hiện niềm khao khát tình yêu, hạnh phúc của những người phụ nữ có chồng ra trận trong thời bấy giờ.

Cảm ơn các em đã quan tâm và tìm đọc bài viết “Phân tích Chinh phụ ngâm” mà trung tâm vừa mới hoàn thành. Trung tâm mong rằng bài viết sẽ là một nguồn tham khảo hữu ích đối với các em, nhưng các em đừng nên sao chép nó vào các bài viết của mình nhé. Đừng quên like và share bài viết này giúp trung tâm nha!